Uşaqlarda tonzillektomiya nə vaxt aparılmalıdır?

Bölmə: Maraqlı › ,
Tarix: 10:30 19.01.2024

Bədənimizin müdafiə orqanlarından biri olan badamcıqlar burun və ağızdan daxil olan mikrobları tutmaq və süzmək kimi son dərəcə əhəmiyyətli bir funksiyaya malikdir. Buna görə də onlar tənəffüs yoluxucu xəstəliklərə qarşı “maneə” rolunu oynayırlar. Ancaq uşaqların sağlam həyat sürməsinin açarı olan badamcıqlar bəzən infeksiya ocağına çevrilərək ciddi sağlamlıq problemləri yarada bilir.

 

Qulaq Burun Boğaz Xəstəlikləri Mütəxəssisi Prof.Dr. Haluk Özkarakaş buna görə lazım olsa Badamcıqların tam və ya qismən çıxarılması, bunun böyük əhəmiyyət daşıdığına diqqət çəkərək bildirib ki, badamcıq infeksiya 1-3 yaş aralığında daha az rast gəlinir, burun bölgəsində yerləşən adenoid toxumaya sahib olmaq üçün kifayət qədər böyükdür.

 

"Badamcıqların böyüməsi nadirdir və immunitet sistemindəki roluna görə badamcıq əməliyyatlar ümumiyyətlə 3-6 yaş arasında edilir. Lakin cəmiyyətdə yayılmış inancın əksinə olaraq, tonzillektomiya üçün ideal yaş yoxdur".

 

Badamcıq və adenoidlərdə hansı problemlər var?

Erkən yaşda baş verərsə, gecikmədən əməliyyat edilməlidir.Vaxtında etmək lazımdır. Çünki ideal yaş uşağa böyük ziyan vuracağına dair yanlış inancla əməliyyatı təxirə salmaq zərər verə bilər. Məsələn, badamcıqlar, infeksiyalardan sonra kəskin birgə xəstəlik revmatizm və revmatik ürək qapağı xəstəliklər və bir çox digər vacib sağlamlıq problemləri yarada bilər. Badamcıqlar, xüsusilə qış aylarında infeksiya mərkəzinə və bakteriyaların anbarına çevrilə bilər. Nəticədə, uşaq, məsələn, beta hemolitik streptokokların daşıyıcısı ola bilər. İnfeksiyalardan sonra kəskin oynaq revmatizmi, revmatizm səbəbindən ürək qapaqlarının xəstəlikləri, böyrəklərdə kiçik filtrlərin iltihabı, dəri səpgiləri (qırmızı) kimi ciddi infeksiya ilə əlaqəli xəstəliklər inkişaf edə bilər. Bundan əlavə, badamcıqlar həcmdə böyüməyə meyllidir və tənəffüs yollarında maneə yaradır.Damaq, üz, dişlər və üst çənədəki inkişaf anomaliyaları badamcıqların böyüməsi nəticəsində yaranan digər mühüm problemlərdir.

 

Tonzillektomiya nə vaxt lazımdır?

Sadəcə böyükdürsə və infeksiyaya səbəb olmursa, hər dəfə badamcıqları çıxarmaq lazım olmaya bilər, reduksiya proseduru kifayətdir.

 

Qulaq Burun Boğaz Xəstəlikləri Mütəxəssisi Prof. Dr. Haluk Özkarakaş badamcıq və ya badamcıq-adenoid əməliyyatının lazım olduğu vəziyyətləri belə ümumiləşdirir:

 

•Son bir ildə yeddi qızdırmalı infeksiya və ya son iki ildə cəmi 10 qızdırmalı infeksiya və ya son üç ildə ildə beş və ya daha çox boğaz ağrısı və qızdırma

•Tənəffüs yollarını daraldan və səs-küylü tənəffüs və ya tənəffüsün dayanmasına səbəb olan badamcıqlarda və/və ya burun keçidlərində böyümələr

•Döş xətti, arxa və sinə, boyun və baş dərisində tərləmə

•Badamcığın özündə və ya ətrafında absesin əmələ gəlməsi (bir dəfə də olsa təkrarlanma riski yüksək olduğundan badamcıqların çıxarılması tövsiyə olunur)

•Badamcıqda bir aydan çox sağalmayan yaranın olması

•Birtərəfli, ani və sürətli böyümə başlayır (şişin inkişaf ehtimalı üçün patoloji müayinə üçün)

 

ƏMƏLİYYATDAN SONRA İMMUNİTET AZALMIR!

Cəmiyyətdə geniş yayılmış narahatlıq var ki, badamcıqlar çıxarıldıqdan sonra orqanizm ağızdan və boğazdan daxil olan bakteriya və viruslara qarşı həssas olur və buna görə də boğaz infeksiyaları daha çox olur və ağciyərlərə də keçər.

 

Qulaq Burun Boğaz Xəstəlikləri Mütəxəssisi Prof. Dr. Haluk Özkarakaş, məşhur inancın əksinə, tonzillektomiyadan sonra toxunulmazlığın azalmadığını ifadə edərək, “Əməliyyatla çıxardığımız bir orqandır" dedi.

 

Buna görə də, mənfəət-zərər miqyasında badamcıqların və/və ya adenoidlərin çıxarılmasını tələb edən problemlər varsa, biz onları aradan qaldırmağı seçirik. Bundan əlavə, bəzi hallarda badamcıqları tamamilə çıxarmaq deyil, ölçüsünü azaltmaq təbii olaraq orqanın qorunması ideyasının nəticəsidir.

 

Tonsillektomiya (badamcıqların çıxarılması) olduqca asanlıqla tətbiq oluna bilən bir yanaşmadır və əksər hallarda uşaq əməliyyatdan bir neçə saat sonra evə buraxılır. Bu gün tonzillektomiya əməliyyatlarında ən çox istifadə edilən 'soyuq texnika' da adlandırılan 'klassik üsul'. Bu üsulda badamcıqlar neştər və qayçı vasitəsi ilə çıxarılır. Bunlara əlavə olaraq plazma koblasiyası və termal qaynaq kimi yüksək tezlikli dalğa enerjisindən istifadə edən üsullar və yüksək istilik yaradan koterizasiya və lazer üsulları istifadə edilən digər cərrahi üsullar arasındadır.

 

ƏMƏLİYYATDAN SONRA ÇOX SU İÇMƏK MÜTLƏQDİR!

Badamcıqların azaldılması və ya çıxarılması əməliyyatından sonra sizə ümumiyyətlə soyuq və maye qidaları ehtiva edən bir pəhriz siyahısı verilir. Vaxt keçdikcə daha möhkəm, daha isti qidalara keçid edilir. Prof. Dr. Haluk Özkarakaş tonsillektomiyadan sonra diqqət edilməsi lazım olan ən vacib məqamın "su içmək" olduğuna diqqət çəkərək, "Çünki susuzluq başlayanda ağrı və qızdırma artır. Ona görə də uşağa mütəmadi olaraq su içdirmək çox vacibdir.Bundan başqa, dondurma yüksək qida dəyəri və soyuq təsiri ilə ağrıları azaldır" deyir.

 

Təhminə Abdurəhimova