Şokoladın kimyası

Bölmə: Maraqlı › ,
Tarix: 21:10 31.01.2024

Şokolad sevgililər gününün əsas məhsuludur və şirinliyi sevən insanlar arasında məşhurdur. Çoxları bunun əhval-ruhiyyəni yaxşılaşdırdığını və hətta afrodizyak kimi fəaliyyət göstərdiyini iddia edir və biz hamımız kiminsə bunun vərdiş əmələ gətirdiyini söylədiyini eşidirik.

 

Şokoladda müsbət təsir göstərdiyi iddia edilən birləşmələr kakao paxlasından gəlir, ona görə də şokolad nə qədər tünd olarsa, bu birləşmələrin sayı bir o qədər çox olar. Südlü şokoladda tünd şokoladdan daha az olur və ağ şokoladda demək olar ki, yoxdur, çünki tərkibində kakao qatıları yoxdur, yalnız kakao yağı var.

 

Teobromin, kakao bitkisi də daxil olmaqla bir çox bitki tərəfindən istehsal olunan birləşmələr ailəsi olan alkaloiddir. Şokolad teobrominin ən zəngin təbii mənbəyidir, lakin qəhvə və çay da müəyyən qədər teobromini ehtiva edir. Teobromin kimyəvi cəhətdən kofeinə bənzəyir və beynimizə oxşar stimullaşdırıcı təsir göstərir. Şokoladda olan teobromin və kofeinin birləşməsinin onu yedikdən sonra hiss etdiyimiz kiçik bir təkan yaratdığına inanılır. 

 

Ümumiyyətlə, insanlar üzərində cüzi xoş təsirlərə malik olsalar da, bu birləşmələr şokoladı itlər və pişiklər üçün zəhərli edir, ona görə də ev heyvanlarınızın əli çatmayan yerdə saxlayın. Şokoladın faydalı xüsusiyyətləri ilə bağlı iddialar təkcə onun beynimizə təsiri ilə məhdudlaşmır. Bəzi şokolad həvəskarlarının şokoladın hüceyrələrin zədələnməsinin qarşısını almağa kömək edən antioksidanlarla dolu olduğunu söyləməsi də adi haldır. Çiy kakao paxlalarında epikateşin və qallik turşusu kimi əhəmiyyətli miqdarda antioksidanlar var. Təəssüf ki, kakao paxlasının şokolada çevrilməsi prosesi bu birləşmələrin çoxunu məhv edir. Az miqdarda antioksidant qalır, lakin bu miqdarın hər hansı bir fayda təmin etmək üçün kifayət edib-etmədiyi bəlli deyil. Bəzi tədqiqatlar şokolad istehlakı ilə yüksək qan təzyiqi və insulin müqavimətinin aşağı riski arasında korrelyasiya olduğunu irəli sürdü. Lakin digər, daha sıx nəzarət edilən tədqiqatlar şokolad yeməyin bu faydaları olduğunu aşkar etməyib.

 

Bu fəryadların bizə güclü təsiri yoxdursa, şokolad istəməyimizə səbəb nədir? Bu, çox güman ki, şəkərdir, xüsusilə şəkərin şokoladın yüksək yağ tərkibi ilə birləşməsidir. Bu birləşmə beynimizdəki mükafat mərkəzlərini aktivləşdirir. Amma kimyəvi xassələri nə olursa olsun, şokolad orta ölçüdə həzz ala biləcəyimiz bir şeydir.

 

Mənbə: biobeat.nigms.nih.gov

Tərcümə etdi: Gülnisə Əfkari