Hündür dağlarla əhatə olunmuş vadidə Bana kilsəsi
Bölmə: Maraqlı ›
,
Tarix: 16:31 02.02.2024
Ərzurumun Şenkaya rayonunda yüksək dağlarla əhatə olunmuş vadinin ortasındakı təpədə yerləşən Bana kilsəsi turizmə açılmağı gözləyir.
Tarixi mənbələrə görə, Ərzurumun Şenkaya mahalının Penek mahalı yaxınlığında, Tao Klarceti adlanan bölgədəki kilsə 9-cu əsrdə Bağratlı Krallığı tərəfindən tikilib. 38 metr diametrli rotunda adlı dairəvi plan üzərində inşa edilən kilsənin damının tarix boyu təbii fəlakətlər nəticəsində çökdüyü təxmin edilir. Turizmə açılmağı gözləyən kilsənin 1200 illik tarixi olduğu da qeyd olunur. Atatürk Universiteti Ədəbiyyat Fakültəsi Sənət Tarixi Bölümü Müəllimi Prof.Dr.Haldun Özkan kilsənin bölgənin turizm potensialında mühüm rol oynadığını söyləyib. Özkan kilsənin mədəni müxtəliflik və zənginliyə malik bir bölgədə yerləşdiyini ifadə edərək, “Bölgənin tarixinə nəzər saldığımız zaman Öşvank, Mənbələrdə Haho, İşhan monastırları və Bana kilsəsinin Baqratidlər Krallığının əsəri kimi qeyd edildiyini ifadə edən gürcü və erməni "Bu, bir sənət əsəri deyil, Baqratlar Krallığının əsəridir" dedi.
Mənbələrdə Baqratilərin ayrı bir kimliklə ortaya çıxdığını açıqlayan Özkanın sözlərinə görə, Penek olaraq qeyd edilən bu kilsənin yerləşdiyi yer bu krallığın paytaxtıdır.
"6-cı əsrdən sonra artan tendensiya ilə mədəniyyət mərkəzinə çevrildi. 8-9-cu əsrlərdə siyasi, dini və yepiskopluq Rotont dediyimiz dairəvi plana malikdir və toy tortu kimi getdikcə yuxarıya doğru daralan görünüşə malikdir.Bunun çox yaxın nümunəsi olaraq dövrün memarı Tridat, Kral Qagikin tikdirdiklərini göstərmək olar.
Hər ikisi eyni xüsusiyyətlərə malikdir, amma onların hər ikisinin taleyi tikildikdən sonra uzun sürmədi. Səbəb bölgədəki zəlzələlər idi. Daha sonra abadlıq işləri aparılsa da, bu gün üst örtüyü çökmüş bir tikilidir".
O, mənbələrə görə kilsəni Baqrat Kral III Adernasinin tikdiyini bildirib. Özkan onu da bildirib ki, tağ qütbünə əsaslanaraq tikilib,lakin tonoz-sütun sistemi, binanın üst örtüyü zəlzələ zamanı domino təsiri nəticəsində çöküb.
Gürcülərin Baqratidləri öz əcdadları kimi qəbul etdiklərini ifadə edən Özkan qeyd edib ki, gürcülər bu bölgədəki kilsələrə hörmət edir və onları qucaqlayırlar.
"Şam yandırır, müqəddəsliyinə hörmət edir, ibadət edir, ağlayırlar. Bu səfərlər həm də bu insanları dini turizm baxımından bölgəyə gətirən mühüm amildir.Bu insanlara sökülən, tərk edilmiş binaları göstərmək heç də ürəkaçan hal deyil.Onlara lazımi baxım və təmizlik işləri apara bilərik".
Özkan əlavə edib ki, belə tarixi binalar bölgə üçün çox ciddi turizm potensialı yaradır.
Aytac Kərimova
Mənbə:Habertürk
