Davamlı öskürək və sinə ağrısına diqqət yetirin! "Ən çox rast gəlinən xərçəng növü"

Bölmə: Maraqlı › ,
Tarix: 16:21 11.11.2024

Dünyada ən çox rast gəlinən xəstəlik olan və xərçəngə bağlı ölümlərin əsas səbəbi olan ağciyər xərçəngi mühüm ictimai sağlamlıq problemidir. Ağciyər xərçənginin yüzdə 90-dan tək siqaretin məsul olduğunu vurğulayan Onkologiya Mütəxəssisi Prof. Dr. Əziz Müəllif diqqət edilməli olan simptomları və yeni nəsil müalicəsini izah etdi.

Ağciyər toxumasında hüceyrələrin nəzarətsiz çoxalması nəticəsində yaranan ağciyər xərçəngi bütün dünyada həm insidentlərin, həm də xərçəngə bağlı ölümlərin əsas səbəbidir. Onkologiya Mütəxəssisi Prof. Dr. Əziz Yazır, “Dünyada bir ildə təxminən 2 milyon 200 min insana ağciyər xərçəngi diaqnozu qoyulduğu halda, bunların 41 mini ölkəmizdəki xəstələrdir.

Gizli gəlir:
Ağciyər xərçənginin kişilərdə xərçəngə bağlı ölümlərin yüzdə 28, qadınlarda isə yüzdə 26-nın tək başına olduğunu ifadə edən Prof. Dr. Müəllif deyir: “Ağciyər xərçəngindən ölüm hallarının çox olmasının səbəblərindən biri də; Semptomları gec göstərir, çünki məkrli şəkildə irəliləyir. Bu səbəbdən bəzi şikayətlər zamanı mütləq həkimə müraciət etmək, müalicəyə baxmayaraq yaxşılaşma olmadıqda isə ağciyər xərçəngi ilə bağlı araşdırma aparmaq lazımdır. Xüsusən də üç həftədən çox davam edən davamlı öskürək, qanlı bəlğəm, nəfəs darlığı və döş qəfəsində ağrı şikayətləri ağciyər xərçəngi üçün araşdırılmalıdır”. Ağciyər xərçənginin erkən diaqnozunun həyat qurtardığını, lakin sosial şüurun kifayət qədər olmadığını vurğulayan Prof. Dr. Müəllif “Bu səbəbdən də xərçəng diaqnozu qoyulan zaman adətən irəli mərhələdə olur və diaqnoz qoyulan zaman 70 faiz hallarda 3-cü və 4-cü mərhələ olur. Ancaq aşağı dozada kompüter tomoqrafiyası ilə ağciyər xərçəngi erkən diaqnoz edilə bilər və fərdi müalicə üsulları ilə daha az yan təsiri olan daha uğurlu müalicələr tətbiq oluna bilər” dedi.

Risk faktorlarına diqqət yetirin!
Ağciyər xərçənginin səbəblərinin yüzdə 90-ının tək siqaretin səbəb olduğunu, gündəlik çəkilən siqaretlərin miqdarı artdıqca və çəkmə müddəti artdıqca ağciyər xərçənginə tutulma riskinin olmayanlara nisbətən ən az 20 dəfə artdığını vurğulayan Prof. siqaret çəkənlər. Dr. Əziz Yazır, “Siqaretlə ağciyər xərçəngi arasındakı əlaqə 1950-ci ildən sonra başa düşülməyə başladı. Siqareti tərgitməklə ağciyər xərçənginin qarşısını 90 faiz almaq olar. Özləri siqaret çəkməsələr də, siqaret tüstüsünə məruz qalanlarda, yəni passiv siqaret çəkənlərdə ağciyər xərçəngi riski artır” deyir. Genetik meyl istisna olmaqla, ağciyər xərçəngini artıran risk faktorlarının demək olar ki, hamısının qarşısı alına biləcəyini, xəstəliklərin əmələ gəlməsinin qarşısının alınmasının ən təsirli və ucuz müalicə üsulu olduğunu ifadə edir.

Dr. Müəllif digər görkəmli risk faktorlarını belə izah edir: “İşlənmiş qazlar, kömür tüstüsü, asbest, arsenik, nikel, silisium oksidi və berilyum kimi maddələrə məruz qalmaq və əvvəllər vərəm xəstəliyinə tutulmaq ağciyər xərçəngi riskini artırır. Əvvəllər ağciyərin başqa bir səbəbdən radiasiyaya məruz qalması ağciyər xərçənginə tutulma riskini 13 dəfəyə qədər artırır. Birinci dərəcəli qohumunda ağciyər xərçəngi olmayanlara nisbətən risk iki dəfə yüksəkdir".
Fərdi müalicə müvəffəqiyyəti artırdı!
Tibbi Onkologiya Mütəxəssisi Prof. Dr. Müəllif, “Xərçəng toxumasından və/və ya qandan götürülən nümunələr insanın xəstəliyinin gen xəritəsini (Next Generation Sequencing) yaratmaq üçün yoxlanılır. Bu yolla ağciyər xərçənginin həssas olduğu hədəflənmiş dərman və ya immunoterapiyanın olub olmadığı müəyyən edilə bilər. Müalicədə istifadə edilən hədəflənmiş dərmanların və immunoterapiyanın yan təsirləri kemoterapiyadan xeyli aşağıdır. "Yeni Nəsil Sequencing-ə uyğun olaraq verilən hədəflənmiş terapiya və ya immunoterapiyanın müvəffəqiyyəti də kifayət qədər yüksəkdir və bu yolla ağciyər xərçəngi xəstələrinin həm sağ qalma nisbəti, həm də həyat keyfiyyəti kemoterapi ilə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə artırıla bilər" deyir.

Mənbə: Pembenar
Kəmalə Vəliyeva