Saxta Xəbərlərin Cəmiyyətə Təsiri və Qarşısının Alınması

Bölmə: Sosial › ,
Tarix: 22:15 03.04.2025

 

Saxta xəbər, faktlara və həqiqətə uyğun olmayan, məqsədli şəkildə yanlış və ya yanıltıcı məlumatları yaymaq üçün hazırlanmış məlumatdır. Bu cür xəbərlər, insanların fikirlərini manipulyasiya etmək, cəmiyyət arasında narahatlıq yaratmaq, siyasi və ya maliyyə faydaları əldə etmək məqsədilə yayılır.

 

Mövzu ilə bağlı əlaqədar Report Media Məktəbinin rəhbəri, media eksperti İsmayıl Rafiqoğlu “İnformator.az”a açıqlamasında bildirib ki, saxta xəbərlərin yayılması bir sıra problemlərə yol açır:

 

“Müasir insan virtual məkanda daha çox zaman keçirdiyindən yalanla doğrunun harada olduğunu anlaya bilmir. Saxta xəbər axınının qarşısında tab gətirmək də qəliz məsələdir. Bir deyil, iki deyil, yüzlərlə belə məlumat yayılır. Xüsusilə gənclər bu prosesdən əziyyət çəkirlər, çünki həyat təcrübəsi, biliyi kifayət etmir, doğrunu tapmaq isə çətindir. Bir mənbədə doğru kimi təqdim edilən xəbərin saxta olduğunu aşkarlamaq üçün xeyli zaman sərf etməlisən. Nəticədə psixoloji pozuntulara yol açılır. Kimin haqlı, kimin haqsız olduğunu təyin etmək müşkülə çevrilir. Həyat prioritetlərini itirən insanları istənilən istiqamətə yönəltmək daha rahat olur. Bu gün çoxları xəbərin saxta və ya doğru olduğunu aydınlaşdırmaq istəmir. Sadəcə olaraq hər kəs özünə bir mənbə seçir, ya da etibar etdiyi məşhur şəxsin dediyi ilə oturub durur. Əgər pərəstiş etdiyin birisi desə “qatıq qaradır”, deməli qatıq qaradır prinsipi ilə yaşamalısan. İdealizə etdiyin kimsənin sözü, hansısa elmi çevrədə mövcud olan fikirlərdən daha önəmli olur. İnsanın saxta məlumatdan qorunmaq şansı azalır".

 

Ekspertin sözlərinə görə, saxta xəbərin qarşısını almaq olduqca çətindir:

 

“İnternetdə belə tip məlumatı yayan milyonlarla insan çalışır. Fake xəbər hazırlayan kiberordular hər yeri zəbt ediblər. Adi vətəndaşın görə biləcəyi iş sadəcə olaraq saxta xəbərin yayıldığı məkanın rəhbərliyini məlumatlandırmağa bağlıdır. Nəhəng platformalar yalan xəbərin qarşısını almaq üçün nə qədər tədbir görsələr də, yetərli deyil. Cəmiyyət özü dəqiq xəbərin paylaşılmasında maraqlı olmalıdır. Yəni yaşadığın yerin təmiz olması üçün təkcə yır-yığış etmək azdır, gərək hər bir vətəndaş yerə zibil atmaqdan çəkinsin. Bir sözlə, saxta xəbərlə rastlaşdınsa, mütləq müvafiq qurumlara məlumat verməli, yeri gələndə sosial mediada bu məlumatın yalan olduğu barədə paylaşım etməlisən".

 

Asiman Vəliyeva