İsrail əsgərləri həbsdə pis rəftarın görüntülərini paylaşmağa davam edir

Bölmə: Araşdırma › ,
Tarix: 19:16 17.05.2024

BBC İsrail əsgərlərinin işğal altındakı İordan çayının qərb sahilində fələstinlilərin saxlanmasına dair paylaşdığı yeni görüntüləri aşkarlayıb.

 

İsrail bayraqlarına bükülmüş məhbuslar da daxil olmaqla 45 fotoşəkil və video təhlil edilib.

 

Fevral ayında aparılan oxşar araşdırmada, İsrail əsgərlərinin Qəzzada nəzarətə alınan insanların əlləri və gözləri bağlı videolarını internetdə paylaşdıqları məlum olub. İsrail ordusu hadisə ilə bağlı araşdırmaya başlayacağını bildirib.

 

Ordu rəsmiləri bildirirlər ki, əsgərlər "məqbul olmayan davranış" nümayiş etdirsələr, intizam cəzasına və ya hərbi xidmətdən uzaqlaşdırılacaqlar.

 

Hüquqşünaslar deyirlər ki, saxlanılan insanların videolarını çəkib paylaşmaq müharibə cinayəti ola bilər. Beynəlxalq hüquq məhbusların lüzumsuz alçaldılmasını və onların ictimai marağa səbəb olmasını cinayət hesab edir.

 

İnsan haqları ekspertləri bildirirlər ki, saxlanma görüntülərinin paylaşılması məhz bunu edir.

 

İsrail ordusundakı sui-istifadə iddialarını araşdıran "Səssizliyi pozan" təşkilatın sözçüsü Ori Givati, İsraildəki ifrat sağçı siyasi diskursun bu cür hadisələri təşviq etdiyinə inandığını bildirib.

 

Əsgərlərin davranışları nəticəsində bir bədəl ödəmədiklərini ifadə edən Givati, "Onlar hökumətin ən yüksək səviyyəli nazirləri tərəfindən həvəsləndirilir və dəstəklənir" dedi.

 

"Fələstinlilərə gəlincə, ordu daxilində mədəniyyət odur ki, onlar sadəcə hədəfdirlər. Onlar insan deyillər. Ordu sizə belə davranmağı öyrədir", - Givati davam edir.

 

Nə aşkar edildi?

Nəzərdən keçirilən 45 sosial media videosunun və fotoşəkilin İsrail ordusunun daha çox İordan çayının qərb sahilində fəaliyyət göstərən ən böyük piyada briqadası olan Kfi Briqadasının 11 əsgəri tərəfindən paylaşıldığı müəyyən edilib.

 

Məlum olub ki, əsgərlərin hamısı hazırda aktivdirlər və sosial mediada kimliklərini gizlətmirlər.

 

Sosial media videolarının təhlilinə görə, bu əsgərlərdən dördü Qərb Sahilinin şimalında yerləşdirilən ehtiyat batalyon 9213-də xidmət edir.

 

Bu əsgərlərin hərəkətləri və intizam cəzası alıb-almamaları ilə bağlı suallara İsrail ordusu cavab verməyib.

 

Əsgərlər arasında sosial şəbəkələrdə ən fəalı Yohai Vazanadır. Onun paylaşdığı videoların bir çoxunda əsgərlərin gecələr fələstinlilərin evlərinə girərək onları tez-tez əl-gözlərini bağlayaraq saxladıqları göstərilir. Videolar çəkilən zaman hicabsız yaxalanan qadınlar təşviş içindədir.

 

Vazananın qollarında "Heç vaxt unutma, 7/10-u heç vaxt bağışlama" deyən döymələr var və özünü "rəqəmsal məzmun istehsalçısı" kimi təqdim edir. O, hərbi əməliyyatları “ov” adlandırır. Videolardan görünür ki, o, baş serjantdır.

 

Vazana Facebook və TikTok sosial şəbəkələrində fələstinlilərin saxlandığını əks etdirən 22 video və foto paylaşıb, görünür, bədən kamerasından çəkilib.

 

TikTok, hələ platformadan silinmədiyini qeyd etdiyimiz iki videonun sonradan silindiyini bildirdi.

 

Sosial media şirkəti bildirib ki, o, “zorakı faciələrin qurbanlarını alçaltmağa çalışan məzmuna dözmür”.

 

Facebook-un sahibi Meta, məzmunu nəzərdən keçirdiyini və onun siyasətlərini pozan videoları siləcəyini açıqladı.

 

Ekran görüntüsünü yuxarıda paylaşdığımız Yohai Vazananın videolarından birində əsgərlərin evə soxularaq uşaqlı fələstinli qadının qarşısında poza verdikləri görünür.

 

Vazananın postlarında tez-tez onun yanında Ofer Bobrov adlı başqa bir əsgər görünür.

 

Bobrov öz videolarında “9213” həştəqindən istifadə edir ki, bu da onun Vazananın batalyonunda olduğunu göstərir.

 

Bobrov həmçinin iştirak etdiyi hərbi əməliyyatları əks etdirən videolar dərc edir, eyni zamanda əsgərlərin gündəlik həyatından hissələr də paylaşır.

 

Fevralın 12-də TikTok-da yayımlanan videoda saxlanılan şəxsin əlləri və gözləri bağlı halda yerə uzandığını əks etdirən fotolar yer alıb. Onun arxasında İsrail bayrağı ilə poza verən əsgər dayanır.

 

Eyni batalyondan olan və internetdə Sammy Ben adından istifadə edən başqa bir əsgərin İnstaqramda saxlanılan fələstinliləri göstərən cəmi 8 video və foto paylaşımı var.

 

Görüntülərdə fələstinlilərin əlləri və gözləri bağlı halda yerə yıxıldığı və ya çömbəlməyə məcbur edildiyi görünür.

 

Bu yazılarda Sammy Ben deyir ki, onların üzərində HƏMAS bayraqları tapdığını iddia etdiyi "terrorçuları" saxlayıblar.

 

Bir videoda Qəzzada da xidmət edən Ben həbs edilmiş iki fələstinlini ələ salır və onlara “İsrail xalqı sağdır” mənasını verən “Am Yisrael Chai” deməyi əmr edir.

 

Ori Dahbash eyni batalyonun başqa bir üzvüdür və İordan çayının qərb sahilindəki hərbi əməliyyatların görüntülərini paylaşır. Bunların arasında Vazananın paylaşdığı qəyyumluq fotosu da var.

 

Mütəxəssislər bildirirlər ki, əsgərlər tərəfindən yayımlanan bu görüntülər beynəlxalq hüququ poza bilər.

 

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən yaradılmış beynəlxalq cinayət məhkəmələri məsləhət heyətinin sədri Dr. Mark Ellis görüntülərlə bağlı araşdırma aparılmasını və əsgərlərə qarşı intizam tədbirlərinin görülməsini istəyib.

 

Görüşdə 1998-2006-cı illərdə Keçmiş Yuqoslaviya üzrə Beynəlxalq Cinayət Tribunalında çalışmış beynəlxalq hüquqşünas ser Geoffrey Nice də iştirak edib. O, Ellislə razılaşır, lakin əli olanların məsuliyyətə cəlb olunacağına şübhə ilə yanaşır.

 

İsrail ordusu əsgərlərin peşəkar standartlara uyğun tutulduğunu və onların dəyərlərinə uyğun gəlməyən davranışların diqqətlə araşdırıldığını bildirib.

 

"Yolverilməz davranış halında əsgərlər intizam məsuliyyətinə cəlb edilir, hətta ehtiyatda olan xidmətdən uzaqlaşdırılır. Bundan əlavə, əsgərlərə əməliyyat fəaliyyətinin görüntülərini sosial media şəbəkələrinə yükləməkdən çəkinmək tapşırılıb", - məlumatda deyilir.

 

Ordu rəsmiləri oxşar sosial media yazılarının daha əvvəl Qəzzada da edildiyini qeyd etməyib və bu istiqamətdə hərəkətə keçəcəklərini vəd ediblər.

 

Keçmiş İsrail əsgəri Ori Givati saxlanılan insanlara qarşı rəftardan utandığını və iyrəndiyini bildirib.

 

Givati bildirib ki, bu davranış İsrail cəmiyyətinin fələstinlilərə baxışını əks etdirir və onların beynəlxalq hüquqa riayət etmək iddiasını şübhə altına alır: “Əgər bu şəkildə davranmağa davam etsək, cəmiyyət olaraq gələcəyimiz yoxdur”.

 

Mənbə: BBC turk

Aynur Babayeva