Avropa Futbol Çempionatı ideyası necə yaranıb?

Tarix: 19:15 13.06.2024
Almaniyada keçiriləcək AVRO 2024-ün başlamasına bir gün qalmış tarixə səyahət etməyə hazırsınızmı? Beləki; “Köhnə Qitənin milli komandalar səviyyəsində futbol təşkilatının yaranması və ilk kubokun qazanılması ilə lövbər götürək...
Futbol üzrə Avropa çempionatı dünya çempionatından 30 il sonra keçirilsə də, əslində bu ideya daha əvvəl irəli sürülüb.
1927-ci ildə Fransa Futbol Federasiyasının prezidenti Henri Delaunay Cənubi Amerikadan ilhamlanaraq Avropanın öz turnirinin olması lazım olduğunu müdafiə etdi.
Dünya futbolunun patronu təklifi rədd edərkən, öz təşkilatının dalınca gedirdi. Prezident Jules Rimet hələ başlanğıc mərhələsində olan oyunu Olimpiada ilə məhdudlaşdırmağın mənasız olduğuna inanırdı.
1928-ci il mayın 28-də keçirilən FİFA Konqresində ilk dünya çempionatının 1930-cu ildə keçirilməsi qərara alındı və müstəqilliyinin 100-cü ildönümünü qeyd etməyə hazırlaşan son iki Olimpiadanın qızıl medalçısı Uruqvay ev sahibi ölkə olmaq şərəfinə layiq görüldü.
1954-cü ildə UEFA-nın yaradılmasından sonra danimarkalı Ebbe Şvarts prezident, Delaunay isə baş katib oldu.
Fransız futbol adamı Avropadakı federasiyaların bir araya gəlməsinə sevinsə də, bu birliyin idmanla da taclanması lazım olduğuna inanırdı.
Onun fikrincə, Cənubi Amerika Futbol Konfederasiyasının Cənubi Amerika Çempionatı, FİFA-nın Dünya Çempionatı olduğu kimi, “Köhnə Qitə”nin də öz təşkilatı olmalıdır.
20 sentyabr 1955-ci il tarixli məqaləsində Çempion Klublar Kubokunun əhəmiyyətini də vurğulayan UEFA-nın ilk baş katibi 50 gün sonra vəfat etdi.
Həm UEFA-da, həm də Fransa Futbol Federasiyasında estafeti öz üzərinə götürən oğlu Pyer həyatı boyu Rimetin kölgəsində qalan atasının arzusunu reallaşdırmaqda qərarlı idi.
1956-cı ildə UEFA Lissabon Konqresində seçilən komissiya yeni turnir üzərində işləməyə başlayırdı. Növbəti il Kölndə UEFA İcraiyyə Komitəsində layihənin adı verildi: Avropa Kuboku.
Bütün bunlar baş verərkən qitədə vəziyyət hamar deyildi.
28 iyun 1957-ci ildə UEFA Kopenhagen Konqresində gərgin müzakirələr aparıldı.
Bəziləri matç təqviminin dolu olması ehtimalını vurğulasa da, İngiltərə Futbol Federasiyasının prezidenti Ser Stenli Rous təşkilatın çox kommersiya xarakterli olacağından narahat idi.
27 üzvdən 15-i turnirin lehinə səs verib.
Növbəti il İsveçin Stokholm şəhərində UEFA Konqresi keçirildi. Bəzi federasiyaların israrlı müqavimətinə baxmayaraq, Avropa futbolunun bossu Şvarts sona qədər çempionatı dəstəklədi.
Üzvlərin səsləri dəyişməyincə, 1958-ci il iyunun 6-da birinci turun püşkatma mərasimi keçirildi.
Çempionat dörd ildən bir keçirilirdi. İki dünya çempionatının ortasında Köhnə qitədə futbol qızdırması düşəcəkdi.
Birinci turnirin seçmə mərhələsində 17 komanda mübarizə aparıb.
Qərbi Almaniya, İtaliya, İngiltərə kimi köklü dövlətlərin yoxluğunda sanki fincan aslanın ağzında idi.
Bu gündən çox fərqli olaraq, seçmə oyunlar fərqli tarixlərdə oynanılıb. Matçlar arasında aylar var idi, buna görə də təşkilatın ilk günlərində bu barədə çox narahat olmaq lazım deyil.
Mənbə: BBC turk