Sosial təbəqələşmənin davam etməsi hansı təhlükələri yaradır?

Bölmə: Sosial › ,
Tarix: 12:27 02.04.2025

Keçmişdən indiyə kimi yaranıb formalaşan və hələ də davam etməkdə olan sosial təbəqələşmə prosesi geniş müzakirələrə, o cümlədən əsası ciddi sosial problemlərə yol açır. Təbəqələşmənin olması cəmiyyətin inkişafını geriləyən əsas faktorlardandır. Bu məsələ keçmişdən  bugünə kimi özü ilə gətirdiyi problemlərlə yanaşı, çağdaş dövrdə yeni mübahisələr ortaya qoyur. 
Cəmiyyətdə sosial təbəqələşmə gücləndikcə güclü iqtisadi bərabərsizliklər meydana gəlir. Əsas güc sahibi olan tərəf bütün resurslardan  istifadə edir, hətta özündən zəif təbəqəni alçaldaraq meydanda başçılıq etmək istəyir. Zəif tərəf isə lazımi resurlardan istifadə edə bilmir, çünki cəmiyyətdə zəif təbəqəni təmsil edir. Güclü təbəqənin zəif tərəf üzərindəki hakimliyi sosial cəmiyyət üçün ciddi təhdiddir.
  Sosial təbəqələşmə dövlət üçün təhlükə mənbəyidir. Çünki hər an zəif tərəf mitinq və aksiyalarla etirazlarını bildirə və müxtəlif hərəkatlara səbəb ola bilər. İstənilən vaxt zəif tərəf güclü etiraz və çıxışlarla dövlətin idarə etməsinə və cəmiyyətin təhlükəsizliyinə mane ola bilər.Zaman keçdikcə də cəmiyyət parçalanmağa doğru gedir. Bunun qarşısının alınmasında hər bir hökümət ölkəsində təbəqələşmə prosesinə əngəl olmalıdır.
  Təbəqələşmə zaman zaman insan psixologiyasına da təsir edərək onlar arasında nifaq yarada bilir. Əsasən güclü təbəqə tərəfindən zorakılığa məruz qalan digər təbəqələr cəmiyyətdə istədikləri yerə çata bilmir və yeni qarşıdurmalar yaranır. İnsanlar arasında bir-birinə qarşı nifrət və ikrah hissi oyanır.  Bu hal birlik və həmrəyliyin aradan itməsinə səbəb ola bilir.
  Digər məsələrdəən biri də təbəqələşmənin sağlamlıq və təhsildə öz təsirini göstərməsidir. Zəngin təbii ehtiyatlardan kifayət ədər istifadə edən yüksək təbəqə nümayəndələri ilə təbii ehtiyatlara əl açtımları olmayan digər tərəf arasında həmişə qarşıdurmalar yaranır. Sosial təbəqələşməsi olan hər bir cəmiyyətdə güc sahibləri keyfiyyətli təhsilə yiyələndikləri halda, digər tərəflər bunlardan uzaq qalır.Onlar yüksək keyfiyyətli təhsildən yararlana bilməyərək cəmiyyətdə öz yerlərini tuta bilmirlər.
Təəssüflər olsun ki, modern dünyada hələ də sosial təbəqələşmə cərəyan edir. Hazırda Afrika ölkələri və Amerikada bir sıra məsələlər buna nümunə göstərilə bilər. Afrika ölkələri ciddi sosial təbəqələşmədən əziyyət çəkir. Zəif təbəqə maddi və təbii ehtiyatlardan yararlana bilmir. Bu da ölkə və cəmiyyətin geriləməsinə səbəb olur. Amerika kimi inkişaf etmiş ölkədə isə qara dərili insanlara ayrı-seçkilik olunur, onların cəmiyyətdə iştirakına maenələr törədilir. Sadalanan faktorlar vaxt keçdikcə cəmiyyətin parçalanması və dövlətlərarası mübahisəyə səbəb olur. Bu və digər mənfi halları aradan qaldırmaq üçün cəmiyyətin hər bir təbəqəsinə maarifləndirmə prosesi olunmalı və bu prosesdə dövlət ciddi nəzarət göstərməlidir.

Zaur Abdullayev