Heyvanların şüuru varmı, yeni araşdırmalar bu barədə nə deyir?

Bölmə: Araşdırma › ,
Tarix: 23:01 24.06.2024

Çarlz Darvin təkamül nəzəriyyəsinə görə elm adamları arasında demək olar ki, tanrı statusuna malikdir. Lakin heyvanların da insanlar kimi şüurlu olması ilə bağlı fikirləri uzun müddət düzgün hesab edilmədi.

 

Darvin deyir: “İnsanlar və heyvanlar arasında həzz və ağrı, xoşbəxtlik və bədbəxtlik hiss etməkdə əsaslı fərq yoxdur. Ancaq Darvinin heyvanların düşündüyü və hiss etdiyi təklifi əksər heyvan davranışı mütəxəssisləri tərəfindən uzun müddət qəbul edilmədi. Heyvanlara reaksiyalarına görə şüur aid etmək böyük günah sayılırdı. İnsan xüsusiyyətlərini, duyğularını və davranışlarını heyvanlar üzərində əks etdirməyin heç bir elmi əsasının olmadığı və heyvanların zehnində baş verənləri sınamağın heç bir yolu olmadığı iddia edilirdi. Və təkcə arılar deyil. Bir çox alim iddia edir ki, heyvanlarda şüur haqqında bilinən hər şey yenidən nəzərdən keçirilməlidir. Onların arasında London İqtisadiyyat Məktəbindən Prof. Conatan Birç də iştirak edir. O,deyir: "Biz müxtəlif sahələrdən olan tədqiqatçıların heyvan şüuru haqqında suallar verməyə cəsarət etdiklərini və onların tədqiqatlarının bu suallarla necə əlaqəli ola biləcəyi barədə açıq şəkildə düşünməyə başladığını görürük". Birç indiyə qədər əldə edilən tapıntıların qəti bir nəticəyə işarə etmədiyini söyləsə də, bütün elmi araşdırmalar birlikdə alındıqda heyvanların şüurlu olma ehtimalının "real" olduğunu bildirir. Bu, təkcə meymun və delfin kimi digər heyvanlara nisbətən inkişafında daha yüksək mərhələyə çatmış heyvanlara aid deyil. Bəzi ekspertlər hesab edir ki, ilanlar, ahtapotlar, xərçənglər, arılar və hətta meyvə milçəkləri kimi canlılar da şüurlu ola bilər.

 

Mənbə:BBCNews

Aytac Kərimova