Alimlər dağıdıcı gəmi qurdunun 2000 illik sirrini açdılar

Bölmə: Araşdırma › ,
Tarix: 23:44 07.06.2024

Onlar qədim yunan donanmasının istiqamətini pozdular, Xristofor Kolumbun gəmisinin batmasına töhfə verdilər, İspan Armadasını batırdılar və San-Fransisko körfəzindəki dokları məhv etdilər. Lakin elm adamları uzun müddətdir ki, gəmi qurdlarının, mollyuskalar ailəsinin bu qədər zərər verə biləcəyini anlaya bilmirlər.

 

Massaçusets Amherst Universiteti və Plimut Universiteti, eləcə də Men Universiteti və Massaçusets Çan Tibb Məktəbinin alimlərinin rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu qurdların tiflosol adlı incə alt orqanında yaşayan simbiotik mikrobların olduğunu aşkar ediblər. 

 

International Biodeterioration and Biodegradation jurnalında dərc edilən araşdırmanın həmmüəllifi Reuben Shipway deyir: "Gəmi qurdları mühüm heyvanlardır. Onlar bütün dünya okeanlarında yaşayırlar və nəinki tarixi dəyişdirdilər, həm də ekosistemlərdə və su mühitlərində karbon dövriyyəsində əsas rol oynayırlar. Təəccüblüdür ki, biz hələ də onların bunu necə etdiyini tam başa düşmürük".

 

Ağac unikal materialdır: çevik və möhkəm, qidalı sellüloza ilə əla qida ola bilər, ancaq onu həzm edə bilən və sellülozu əhatə edən sərt maddə olan liqnin təbəqəsindən keçə bilənlər üçün. Termitlər kimi lignini həzm edə bilən heyvanların bağırsaqlarında bu prosesdə onlara kömək edən xüsusi simbiotik mikroblar olduğu bilinir.

 

Ancaq Massaçusets Amherst Universitetinin mikrobiologiya professoru və Maine Universitetinin fəxri professoru olan tədqiqatın aparıcı müəllifi Barry Goodell deyir, "gəmi qurdunun həzm sistemi çoxdan faktiki olaraq steril hesab olunur".

 

Bəs gəmi qurdları odunu necə həzm edir?

 

Goodell və Shipway son on ildə bu suala cavab axtararaq, müxtəlif fərziyyələri sınaqdan keçirib, heç biri gəmi qurdlarının sirrini açmayıb.

 

Qudell deyir: "Biz gəmi qurdunun bağırsağına bir daha yaxından baxmaq qərarına gəldik". 

 

Və həqiqətən də belə olduğu ortaya çıxdı.

 

Gəmi qurdlarının qeyri-adi bir suborqanı var - tiflosol, Salvador Dalinin tərs bığını xatırladan, mollyuskanın həzm traktına qurulub.

 

Əvvəllər bunun qarışdırma məqsədinə xidmət etdiyi düşünülürdü, lakin Goodell və Shipway Argonne Milli Laboratoriyasındakı avadanlıq və Massaçusets Amherst Universitetinin Tətbiqi Həyat Elmləri İnstitutunda təkmil genetik zond mikroskopiyasından istifadə edərək metagenomik analiz apardıqda, gizli bakterial koloniyaları aşkar etdilər. 

 

Bu kəşf təkcə uzun müddətdir davam edən sirri həll etməyə kömək etmir, həm də mühüm praktik tətbiqlərə malik ola bilər. Biotexnologiya şirkətləri sabit substratları daha səmərəli həzm etmək üçün yeni fermentlər axtarırlar və bu sahənin inkişafı üçün belə fermentlərin yeni mənbələri vacibdir. Üstəlik, gəmi qurdlarının simbionları ilə bağlı əvvəlki tədqiqatlar insan sağlamlığına əhəmiyyətli təsir göstərə biləcək yeni antiparazitar antibiotiklərin kəşfinə səbəb olub.

 

Tədqiqat həmçinin CO2 və digər istixana qazlarının emissiyalarını proqnozlaşdırmaqla iqlim dəyişikliyi modellərini dəqiqləşdirməyə kömək edə bilər.

 

Nəhayət, tiflosol digər heyvanlarda, o cümlədən mollyuskalarda, yer qurdlarında və iribaşlarda olur və onun öyrənilməsi onların ekologiyası haqqında anlayışımızı dəyişə bilər.

 

"Bu, çox razıdır" dedi Qudell araşdırma haqqında. Biz illərdir bu sirri həll etməyə çalışırıq və nəhayət gəmi qurdu simbiontlarının gizli sirrini kəşf etdik".

 

Aynur Babayeva