Onlayn Təhsilin Üstünlükləri və Çatışmazlıqları

Bölmə: Sosial › ,
Tarix: 12:07 18.06.2025

Müasir dövrün ən əhəmiyyətli texnoloji inqilablarından biri təhsilin rəqəmsal müstəviyə daşınmasıdır. İnternetin və informasiya texnologiyalarının təkamülü təhsildə köklü dəyişikliklərə səbəb olub. 

 

Ənənəvi sinif otaqları, lövhələr və fiziki dərs mühitləri yerini getdikcə onlayn platformalara, videodərslərə və rəqəmsal mühazirələrlə əvəzləyir. Xüsusilə pandemiya dövrü bu keçidi sürətləndirdi və onlayn təhsil geniş miqyasda aktuallaşdı. Bəs bu sistemin faydaları və məhdudiyyətləri nələrdir?

 

İlk növbədə, onlayn təhsilin ən böyük üstünlüyü onun əlçatanlığıdır. Tələbə istənilən yerdə – evdə, kitabxanada, hətta səyahət zamanı belə – tədris prosesində iştirak edə bilir. Bu da coğrafi maneələri aradan qaldırır və xüsusilə bölgələrdə yaşayan tələbələr üçün yeni imkanlar yaradır. Həmçinin, onlayn dərslər tələbəyə öz sürətində öyrənmək imkanı verir. Ənənəvi dərslərdə dərs prosesinin gedişi ümumi qrup üçün tənzimlənir, amma onlayn sistemlər fərdi öyrənməni təşviq edir. Tələbə dərsi istədiyi qədər təkrar izləyə, əlavə resurslardan istifadə edə bilər. Bu, öyrənmə keyfiyyətini artırır.

 

Digər tərəfdən, onlayn təhsil maddi aspektdən də daha sərfəlidir. Əlaqə, yemək, yataqxana kimi əlavə xərclər aradan qalxır. Həm müəllim, həm də tələbə üçün vaxt və resurs baxımından daha qənaətbəxş bir model formalaşır. Bundan əlavə, müxtəlif onlayn kurs və sertifikat proqramları insanlara ikinci ixtisas və ya yeni sahə üzrə bilik qazanmaq imkanı yaradır.

 

Hər yenilik kimi, onlayn təhsil də müəyyən çətinliklərlə müşayiət olunur. Bu sahədə qarşıya çıxan əsas məsələlərdən biri tələbələrin sosial ünsiyyət imkanlarının məhdudlaşmasıdır. Ənənəvi təhsil mühitində tələbələr həm müəllimlə, həm də bir-birləri ilə birbaşa əlaqə qurur, fikirlərini paylaşır və birgə layihələrdə iştirak edirlər. Onlayn tədris prosesində isə bu qarşılıqlı ünsiyyət ya zəifləyir, ya da texniki səbəblərdən tam təmin olunmur. Nəticədə, təhsilin sosial komponenti arxa plana keçir.

 

Digər ciddi çətinlik isə motivasiya problemidir. Tələbələrin bir çoxu özünü idarə etməkdə çətinlik çəkir, diqqətini yayındırır və dərs prosesindən uzaqlaşır. Üstəlik, texniki problemlər – zəif internet, proqram təminatındakı nasazlıqlar və ya cihaz çatışmazlığı – bəzi tələbələr üçün təhsilə maneə yaradır. Bəzən isə tələbənin biliyini qiymətləndirmək çətinləşir və akademik dürüstlük sual altına düşür.

 

Bütün bunlara baxmayaraq, onlayn təhsil gələcəyin ayrılmaz hissəsi kimi qəbul olunur. Əsas məsələ bu modeli daha funksional və insan mərkəzli şəkildə inkişaf etdirməkdir. Müəllimlərin texnoloji bacarıqlarının artırılması, interaktiv platformaların yaradılması və tələbə dəstək sistemlərinin gücləndirilməsi bu sahədə uğur üçün əsas şərtlərdir.

 

Nəticədə, onlayn təhsil nə tam şəkildə qüsursuz, nə də sadəcə müvəqqəti bir yanaşmadır. Bu model müasir dövrün reallıqlarına cavab verir və düzgün həyata keçirildiyi halda tədrisin effektivliyini artırmağa qadirdir. Əsas məsələ texnologiyadan məqsədyönlü şəkildə yararlanmaq və təhsildə insan faktorunun rolunu unutmamaqdır.

 

Hamar Quluzadə