Nebula: Kosmosun Parlaq Buludları

Bölmə: Maraqlı › ,
Tarix: 20:32 26.07.2024

Dumanlıq kosmosda nəhəng toz və qaz bulududur. Bəzi dumanlıqlar (birdən çox dumanlıq) ölməkdə olan bir ulduzun, məsələn, ulduzun partlaması nəticəsində qovulan qaz və tozdan əmələ gəlir, digər dumanlıqlar isə yeni ulduzların əmələ gəlməyə başladığı bölgələrdə müşahidə olunur.

 

Biz onun rənglərinə səmanın sakit künclərində rast gələ bilərik və ya kosmosun qaranlığında rənglərinə heyran ola bilərik. Dumanlıqlar gözlərimizə rəng çaşqınlığı gətirsə də, ulduzlar haqqında da məlumat verə bilir.

 

Ulduzların necə əmələ gəldiyi kimi !

 

Dumanlıqlar toz və qazlardan, əsasən hidrogen və heliumdan ibarətdir. Dumanlıqdakı toz və qazlar ətrafa səpələnmiş şəkildə tapılır. Cazibə qüvvəsi sayəsində bu toz və qazlar bir araya gəlir. Bu yığınlar getdikcə böyüyür və cazibə qüvvəsi eyni sürətlə güclənir.

 

Nəhayət, toz və qaz kütləsi o qədər böyük olur ki, öz cazibə qüvvəsindən çökür ! Çökmə buludun mərkəzindəki materialın istiləşməsinə səbəb olur və bu qaynar nüvə bir ulduzun doğulmasıdır !

 

Nebula necə əmələ gəlir ?

 

Dumanlıq meydana gəlməzdən əvvəl bir ulduzdur. Bu ulduz böyüdükdən sonra ya ağ cırtdana, ya neytron ulduzuna, ya da qara dəliyə çevrilir. Lakin bütün ulduzlar onlardan birinə çevrilməzdən əvvəl qırmızı super nəhənglərə çevrilirlər. Bu ulduzlar çox kütləli olduqları üçün daxili təzyiqin və yüksək (100.000.000 °C) temperaturun təsiri altında kosmosa qaz buraxırlar. Bu, buraxılan qaz həqiqətən də valehedicidir.

 

Yerə ən yaxın bilinən dumanlığın adı Helix Dumanlığıdır. O, ölən ulduzun qalıqlarından ibarətdir - ola bilsin ki, Günəş kimi. Yerdən təxminən 700 işıq ili uzaqda olan bu Dumanlığa səyahət etmək istəsəniz belə, oraya çatmaq üçün 700 il lazım olardı !

 

Xoşbəxtlikdən günümüzün texnologiyası və teleskopları ilə çox uzaqlarda olan bu təbiət möcüzələrini araşdırmaq və araşdırmaq mümkündür.

 

Mənbə: halildurmus.com

Nigar Səmədli