Dejavü hisslərinin sirri çözüldü! Beynin sirli oyununun səbəbi nədir?

Bölmə: Maraqlı › ,
Tarix: 18:02 14.08.2024

Heç bir otaqda gəzmisiniz və ya söhbətə qarışmısınız və birdən o anı əvvəllər yaşamış kimi hiss etmisiniz? Deja vu adlanan bu qəribə hiss yaddaşımızın naməlum künclərində yatan dərin bir sirr ola bilər. Elm adamları bu fenomenin arxasında duran səbəbləri anlamaq üçün zehnimizin sirli oyunlarını açmağa çalışırlar. 

DEJA VU NƏDİR?

Yəqin ki, əvvəllər heç görmədiyiniz bir şeylə qeyri-müəyyən şəkildə “tanış” olmaq hissi deja vu adlanır. Bir az fərqli desək, deja vu, bizim hazırkı təcrübəmizin həqiqətən başa düşə bilmədiyimiz bir şeyin xatırlatmasıdır ki, qorxunc hissdir.

DEJA VU NİYƏ BAŞ VERİR?

Deja vu da epileptik tutmanın başlaması ilə əlaqələndirilir. Epilepsiya xəstəsi üçün dejavu hissi onların huşunu itirməyə başlaya biləcəyi mənasını verə bilər.

İNGİLTƏRƏDƏ KLİNİK NEVROLOQ MÖVZU ÜZRƏ TƏDQİQAT KEÇİRDİ

Tədqiqat İngiltərədəki klinik nevroloq Adam Zeman və onun komandası tərəfindən epileptik dejavunun sağlam insanların yaşadığı adi dejavudan nə qədər fərqli olduğunu müəyyən etmək üçün aparılıb. Epilepsiya xəstələri arasında daha yüksək insident istisna olmaqla, fərq minimal idi.

Əslində, dejavunun tədqiqi 1950-ci illərin əvvəllərində başladı və tədqiqatçılar elektrik stimullaşdırılması vasitəsilə beynin hansı sahələrinin buna cavabdeh olduğunu öyrənməyə çalışdılar. 1970-ci illərdə beynin medial temporal hissəsində elektrodlardan istifadə etməklə dejavunu süni şəkildə induksiya etmək üsulu kəşf edildi.

Deja vu çox qeyri-təbii olsa da, olduqca yaygındır. Əhalinin təxminən üçdə ikisi həyatının bir nöqtəsində deja vu yaşayıb, lakin əksər hallarda bu, yalnız bir neçə saniyə çəkir. Emosional stress və yorğunluq səbəbindən də baş verə bilər.

Uşaqlar nadir hallarda dejavu ilə qarşılaşsalar da, 20-30 yaşlarında olan gənclər daha çox dejavu yaşayırlar. Onda deja vu ilə qarşılaşma ehtimalınız azalır. Yaşlılıqda dejavunun baş verməsi çox güman ki, epilepsiya və qıcolmalarla əlaqədardır.

Bundan əlavə, araşdırmalar göstərir ki, daha çox oxuyan insanlar deja vu ilə qarşılaşırlar. Deja vu gündüzdən daha çox gecə baş verir. Serotonin əsaslı dərmanlar və dərmanlar istifadə edən insanlar da deja vuya daha çox meyllidirlər. Arzularını daha uzun müddət xatırlaya bilən tez-tez səyahət edənlər də dejavu ilə qarşılaşa bilərlər.

Mənbə: Science ABC