"Britaniya kəşfiyyat və kiberhücumların əsas hədəfinə çevirilib"

Bölmə: Siyasət › ,
Tarix: 16:51 14.07.2025

“The Times” yazır ki, Trampın prezidentliyindən sonra Britaniya Rusiyanın kəşfiyyat və kiberhücumlarının əsas hədəfinə çevrilib. Britaniyalı rəsmi ilin əvvəlindən Moskvadan hibrid hücumların artdığını bildirib.

 

Mövzu ilə bağlı politoloq Elman Telmanoğlu "İnformator.az"a açıqlamasında bildirib ki,
Britaniya son illərdə kibertəhlükəsizlik və hibrid hücumlara qarşı hazırlığını artırmaq üçün bir sıra institusional və texnoloji addımlar atıb:

 

" “National Cyber Security Centre” (NCSC) 2016-cı ildən etibarən fəaliyyətdədir və ölkənin kiberhücumlara qarşı əsas müdafiə qurumlarından biri sayılır. Bununla yanaşı, Britaniya ordusu “hibrid müharibə” anlayışını müasir təhlükəsizlik strategiyasına daxil edib və Rusiya kimi dövlətlərin informasiya müharibələri, dezinformasiya kampaniyaları, sosial mediada təsir əməliyyatlarına qarşı daha çevik reaksiya verə bilir.
Amma qeyd etmək lazımdır ki, hibrid hücumlar – yəni diplomatik təzyiqlər, iqtisadi manipulyasiyalar, sosial qarışıqlıq yaratmaq üçün informasiya müharibəsi və kiberhücumlar – ənənəvi müdafiə sistemlərini çox zaman çətin vəziyyətə salır. Xüsusilə enerji, nəqliyyat və bank sektoru kimi kritik infrastrukturlar hədəfdədir və bu sahələrdə tam təhlükəsizlik əldə olunmayıb.
Bu situasiyada Britaniya qismən hazırlıqlıdır, lakin hibrid müharibənin dəyişkən və çoxşaxəli təbiətinə görə, tam təhlükəsizlik təmin etmək çətindir".

Politoloq həmçinin qeyd edib ki, Donald Trampın yenidən prezident seçilməsi transatlantik münasibətlərə ciddi təsir göstərmək potensialına malikdir:

 

"ABŞ-nin NATO-dakı liderlik rolunun zəifləməsi, Trampın Avropaya qarşı sərt ritorikası və Rusiyaya daha loyal yanaşması, Britaniya kimi ölkələri daha açıq şəkildə hədəfə çevirə bilər. Rusiya, Trampın dövründə ABŞ-nin Avropa ilə təhlükəsizlik koordinasiyasını zəiflədəcəyini proqnozlaşdıraraq, daha cəsarətli davranış sərgiləyə bilər. Bu, həm kəşfiyyat fəaliyyətlərinin intensivləşməsi, həm də kiberhücumların artması şəklində özünü göstərə bilər.

 

Nəticəda isə Trampın prezidentliyə qayıtması Britaniyaya qarşı hibrid təzyiqlərin artmasına dolayısı ilə təsir göstərə bilər, çünki ABŞ-nin ümumi Avropa təhlükəsizlik sisteminə verdiyi dəstək zəifləyə bilər".

 

Elman Telmanoğlu, eyni zamanda əlavə edib ki, Britaniya və ümumilikdə Qərb ölkələri üçün Rusiya ilə artan gərginlik beynəlxalq əməkdaşlığın prioritetlərini dəyişə bilər:

 

"Aşağıdakı istiqamətlərdə dəyişikliklər gözlənilə bilər:
NATO əməkdaşlığı dərinləşə bilər Britaniya, Polşa və Baltik ölkələri ilə müdafiə sahəsində daha sıx əməkdaşlığa yönələ bilər.
AB ilə təhlükəsizlik sahəsində yaxınlaşma Brexit sonrası münasibətlərdə durğunluğa baxmayaraq, Rusiya təhlükəsi birləşdirici amil kimi çıxış edə bilər. Brexit Anlaşması (tam adı ilə Britaniya ilə Avropa İttifaqı arasında Ticarət və Əməkdaşlıq Sazişi) – Böyük Britaniyanın Avropa İttifaqından (Aİ) çıxışını tənzimləyən hüquqi və siyasi sənədlərin ümumi adıdır. Bu proses 2016-cı ildə keçirilən referendum nəticəsində başlamış, 2020-ci il dekabrın 31-də tam şəkildə başa çatmışdır.
Qlobal texnoloji əməkdaşlıq Kiberhücumlara qarşı ABŞ, Avstraliya, Kanada və digər “Five Eyes” ölkələri ilə koordinasiya güclənə bilər.
Digər tərəfdən, Qərbin daxilindəki siyasi parçalanmalar və Trampın liderliyi altında ABŞ-nin beynəlxalq razılaşmalardan çəkilməsi bu əməkdaşlıqları çətinləşdirə və Britaniyanın daha çox təkbaşına davranmağa vadar olmasına səbəb ola bilər.

 

Ümumi fonda bu nəticəyə gəlmək olar ki, gərginlik həm yeni əməkdaşlıq imkanları doğurur, həm də bəzi strateji ittifaqların zəifləməsinə səbəb ola bilər. Ümumi nəticə isə Britaniya hazırda Rusiyanın hibrid hücumları qarşısında müəyyən texnoloji və institusional resurslara malik olsa da, bu hücumların xarakterinə görə təhlükə tam aradan qalxmayıb. Trampın yenidən prezident seçilməsi Rusiya tərəfindən Britaniyaya qarşı təzyiqlərin artması ilə nəticələnə bilər. Bu da Britaniyanın beynəlxalq əməkdaşlıq strategiyalarını yenidən nəzərdən keçirməsinə və təhlükəsizlik baxımından Avropa ilə daha yaxın təmasda olmasına gətirib çıxara bilər".

Billurə Quliyeva