Londonda Avropa ölkələrinin sammiti keçirilir

Bölmə: Siyasət › ,
Tarix: 22:03 03.03.2025

London bu gün qlobal siyasətin mərkəzinə çevrilib. Fevralın 28-də Ağ Evdə baş tutan səs-küylü görüşdən sonra bu sammit Avropa liderlərini Ukraynaya dəstəyi gücləndirməyə və münaqişənin həllində daha fəal rol almağa sövq edib.

 

Mövzu ilə bağlı siyasi şərhçi Elmir Səftərli “İnformator.az”a açıqlamasında bildirib ki, Volodimir Zelenski ilə ABŞ prezidenti Donald Tramp arasındakı gərginlik və Vaşinqton səfərinin yarımçıq kəsilməsindən cəmi iki gün sonra Ukrayna prezidenti Londonda keçirilən Avropa liderlərinin sammitində iştirak etdi:

 

“Görüşdə Ukraynanın ərazi bütövlüyünü və suverenliyini təmin etməli olan qalıcı sülh məqsədinə çatmaq üçün hərbi yardımı davam etdirmək barədə razılıq əldə olunsa da, ABŞ-nin güclü dəstəyinin vacibliyi vurğulandı. Bu görüş bir daha göstərdi ki, ABŞ olmadan Avropanın Ukraynaya təhlükəsizlik zəmanəti və güclü dəstək verməsi indiki halda çətin görünür. Avropa ölkələri Ukraynaya yardımı davam etdirmək barədə razılığa gəlsə də, eyni zamanda ABŞ-ni ənənəvi dəstəyi davam etdirməyə inandırmağa çalışırlar. Co Baydenin gedişindən sonra hakimiyyətə gələn Donald Tramp Rusiya-Ukrayna müharibəsinə fərqli yanaşdı. Bu da Avropa üzərində daha çox maliyyə, hərbi və təhlükəsizlik məsuliyyəti yaradır. Bu səbəbdən Avropa ölkələri ABŞ-nin onlarla birgə vahid mövqedən çıxış etməsinə çalışırlar. Lakin Tramp administrasiyasının və Avropanın müharibəyə fərqli yanaşması ABŞ və müttəfiqləri arasında münasibətləri gərginləşdirib. Əgər Ukrayna və avropalı müttəfiqlər ABŞ-ni yanlarında görmək istəyirlərsə, onun bu müharibəyə yanaşmasına hörmət etməyə məcburdurlar. Bu isə sülh əldə edilərsə, Ukraynanın müəyyən güzəştlərə getməsini qaçılmaz edə bilər”.

 

Siyasi şərhçinin sözlərinə görə, əgər Avropa ölkələri bu gedişatı məğlubiyyət kimi qiymətləndirib inadkarlıq edərsə, Rusiya-Ukrayna müharibəsinin həlli istiqamətində görülən işlər nəticəsiz qala bilər:

 

“Bu, müharibənin uzanmasına və yeni formada – ABŞ-siz davam etməsinə gətirib çıxara bilər. Digər tərəfdən, ABŞ Ukraynanın yeraltı sərvətləri ilə bağlı Kiyev hökuməti ilə razılığa gələrsə, Rusiya ilə münasibətləri kəskinləşdirmədən bunun əvəzini verə və neytral mövqe nümayiş etdirə bilər. Bununla belə, bu yardım ABŞ-nin müharibəyə qarşı ritorikasını dəyişdirməyəcək və Vaşinqtonun qlobal siyasətdəki iddialarını qoruyub saxlayacaq. Fevralın 25-də ABŞ prezidenti Donald Tramp və Fransa prezidenti Emmanuel Makron arasında Ukrayna və Avropanın təhlükəsizliyi ilə bağlı keçirilən görüşdə Kiyevə yardım məsələsi də gündəmdə idi. Tramp iddia etdi ki, Avropa Ukraynaya yalnız kredit şəklində yardım edir və bu vəsaitin geri qaytarılmasını gözləyir. Emmanuel Makron isə Avropanın hərbi əməliyyatların 60 faizini maliyyələşdirdiyini bildirdi. O əlavə etdi ki, Ukraynaya Rusiyanın dondurulmuş aktivləri hesabına da maliyyə yardımı edilir və bu, borc kimi nəzərdə tutulmur. Lakin bəllidir ki, Ukraynaya təkcə qarşılıqsız yardım göstərilmir, həm də kreditlər və borclar verilir. Bu yardımlar, Avropa birbaşa iştirak etməsə də, maliyyə və hərbi baxımdan müharibənin bir hissəsinə çevrilməsinə səbəb olur. Digər tərəfdən, bu vəsaitlər Avropa iqtisadiyyatına geri qayıdır və əsasən silah istehsalçılarına yönləndirilir. Məsələn, Londonda keçirilən Avropa liderlərinin sammitindən sonra Böyük Britaniya Ukraynaya 1,6 milyard funt-sterlinq dəyərində ixrac maliyyəsi ayıracağını elan etdi. Baş nazir Kir Starmer bu yardımın Böyük Britaniyanın müdafiə sektorunda yeni iş yerləri yaradacağını bildirib”.

Fidan Fərhad