Yeniyetməlik dövründə sərhədlər necə qorunmalıdır?

Bölmə: Maraqlı › ,
Tarix: 21:41 20.08.2024

Bu dövrdə yeniyetmələr öz şəxsiyyətlərini formalaşdırır, müstəqillik axtarır, sosial mühitdə daha fəal rol almağa başlayırlar. Psixoloq Duru Erdem yeniyetmələrin özünü tanımasına, başqa insanlarla sağlam münasibət qurmasına və şəxsi məkanını qorumaq bacarıqlarını inkişaf etdirməsinə kömək edir. Sərhəd fərqindəlik yeniyetmələrə öz sərhədlərini tanımağa və başqalarının sərhədlərinə hörmət etməyə imkan verən bir şüur vəziyyətidir. Bu kontekstdə ailə münasibətləri böyük əhəmiyyət kəsb edir. Yeniyetməlik dövründə sərhədlərin necə müəyyən edildiyini və qorunduğunu başa düşmək üçün ailə üzvləri arasında münasibətlərin dinamik bir sistem kimi qəbul edilməsinə dair fikir həlledici rol oynayır . Məsələn, valideynlərin uşaqlarına münasibəti uşaqların bir-biri ilə münasibətlərinə birbaşa təsir edə bilər. Ailə daxilində sərhədlər müxtəlif yollarla yarana bilər. Sərt sərhədlər fərdlərin müstəqilliyini məhdudlaşdıran və ünsiyyətə mane olan sərt qaydalar kimi müəyyən edilir. Məsələn, valideyn yeniyetmənin sosial həyatını hədsiz dərəcədə məhdudlaşdırırsa, bu, onun dostluq münasibətlərini inkişaf etdirməsini çətinləşdirə bilər. Bu cür sərhədlər yeniyetmələrin fərdiləşmə prosesinə mənfi təsir göstərir və onların özünə inamının inkişafına xələl gətirir. Boş sərhədlər ailə üzvləri arasında aydın fərqin olmadığı və fərdlərin rollarının bulanıq olduğu vəziyyətdir. Məsələn, valideynlərin övladları ilə dostluq etməsi və onlara məhdudiyyət qoymaması yeniyetmənin qərar vermə bacarıqlarına mənfi təsir göstərə bilər. Sağlam sərhədlər, insanların həm öz məkanlarını qoruya, həm də ailə daxilində ahəngdar əməkdaşlıq edə bildiyi balanslaşdırılmış struktur təmin edir. Məsələn, sağlam sərhədlərin yaxşı nümunəsi, valideynin yeniyetmənin fərdi məkanına hörmətlə yanaşması, lakin lazım gəldikdə onlara rəhbərlik təklif etməsidir.Yeniyetməlik dövründə valideynlərin sərhədləri yenidən müəyyən etməsi, yeniyetmənin muxtariyyət qazanmasının dəstəklənməsi baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir. Məsələn, əgər yeniyetmə gec bayıra çıxmaq istəyirsə, valideynlərin onun müstəqilliyə olan ehtiyacını başa düşməsi, eyni zamanda təhlükəsizlik ətrafında sərhədlər qoyması sağlam tarazlığı qorumağın bir yoludur. Qardaşlar arasındakı münasibətlər həm də yeniyetmələrə rəqabət və əməkdaşlıqda öz sərhədlərini sınamağa və inkişaf etdirməyə imkan verir.

Ailədə sərhədlər çox vaxt nəsildən-nəslə ötürülür. Valideynlər şüurlu və ya şüursuz olaraq öz ailələrindən öyrəndikləri sərhəd modellərini uşaqlarına köçürürlər. Bu, yeniyetməlik dövründə sərhəd şüurunun necə formalaşacağını müəyyən edə bilər. Mənfi sərhəd köçürmələri yeniyetmələrdə sağlam sərhəd şüurunun inkişafına mane ola bilər və buna görə də bu cür nümunələri tanımaq və pozmaq vacibdir. Məsələn, valideynin öz uşaqlığında yaşadığı sərt məhdudiyyətləri öz övladına tətbiq etməsi qeyri-sağlam köçürmə prosesinə nümunə ola bilər. Ailə terapiyası bu cür mənfi sərhəd köçürmə proseslərinin öhdəsindən gəlmək üçün təsirli bir üsul ola bilər, Psixoloq Duru Erdem, "Günün sonunda, yeniyetməlik dövründə sağlam sərhədlər təyin etmək, gənclərin öz şəxsiyyətlərini tapmalarında, özünə inamlarını və güclü şəxsiyyətlərini qurmalarında mühüm rol oynayır. başqaları ilə münasibətlər. Ailələrin bu prosesdə həm nəzəri bilikləri, həm də praktiki yanaşmaları mənimsəyərək övladlarının sağlam və xoşbəxt şəxsiyyət kimi yetişməsinə töhfə verməsi son dərəcə dəyərlidir. “Sərhədlərin düzgün müəyyən edilməsi həm uşaqlar, həm də valideynlər üçün qarşılıqlı hörmət və məhəbbətlə dolu münasibətləri gücləndirir” -,dedi.

Mənbə: CNN türk

Nərgiz Orucova