Boloniya Sistemi Azərbaycan Universitetlərinə Nə Gətirəcək?

Bölmə: Sosial › ,
Tarix: 16:54 24.02.2025

Boloniya sistemi, Avropada təhsil sahəsində standartları uyğunlaşdırmağa yönəlmiş bir sistemdir. Bu sistemin məqsədi, təhsil keyfiyyətini artırmaq, universitetlər arasında qarşılıqlı tanınmanı təmin etmək və tələbələrin beynəlxalq bazara hazırlanmasını təmin etməkdir.

 

Mövzu ilə bağlı Təhsil eksperti Cahid İmanlı "informator.az"a bildirib ki, boloniya sisteminin Azərbaycan universitetlərində tətbiqinə mane olan amillər müxtəlifdir:

 

"Bu sistemin tətbiqi həm təhsil siyasətində, həm akademik strukturlarda, həm də maddi-texniki bazada bəzi dəyişiklikləri tələb edir.

Boloniya sisteminin Azərbaycan universitetlərində tətbiqinə mane olan amillər isə əsasən bunlardır :

Təhsil infrastrukturu və resursları: 

Universitetlər daha çox resurs ayırmalı, müasir dərsliklər, tədris metodları, rəqəmsal və onlayn təhsil imkanları, yeni laboratoriyalar və s. yaratmalıdır. Bu resurslar isə bəzən universitetlərdə mövcud olmur və əlavə investisiyalar tələb edir.

Akademik heyətin hazırlığı:

Boloniya sisteminə uyğun tədris aparacaq müəllimlərin bu barədə bilik və bacarıqlarının artırılması tələb olunur. Çox vaxt müəllimlər ənənəvi tədris metodlarından istifadə edirlər və yeni təhsil yanaşmalarına uyğunlaşmaqda çətinlik çəkirlər.

Qiymətləndirmə və qiymət siyasəti:

 Boloniya sistemində təhsil, tələbənin dərsdə daha aktiv iştirakı, layihə və tədqiqat işi, davamlı qiymətləndirmə kimi prinsiplərə əsaslanır. Bu isə bəzi universitetlərdə mövcud olan ənənəvi imtahan sisteminə uyğun gəlmir.

Dövlət tərəfindən təhsil qanunvericiliyində dəyişikliklər və müvafiq dəstəkləyici siyasətlərin tətbiqi vacibdir. Məsələn, təhsil proqramlarının uyğunlaşdırılması, beynəlxalq akkreditasiya meyarlarının tətbiqi, vətəndaşlar üçün çoxdilli təhsil imkanlarının artırılması.

Akademik strukturlarda dəyişikliklər, yəni tədris proqramlarının fleksibil olması, tələbələrin fərdi inkişafına yönələn yanaşmaların tətbiqi və müasir tədqiqat metodlarının inkişaf etdirilməsi tələb olunur. Müəllimlərin Boloniya sisteminə uyğun təlim keçməsi və tədrisə yeniliklərin gətirilməsi də vacibdir.

Qiymətləndirmə metodlarının dəyişdirilməsi.

Belə ki, tələbənin yalnız final imtahanına əsaslanan qiymətləndirilmə sistemindən daha geniş qiymətləndirmə metodlarına (layihə işi, şifahi imtahanlar, davamlı qiymətləndirmə) keçid vacibdir". 

 

Ekspert qeyd edib ki, bu sadalanan əsas məsələlər Boloniya sisteminin Azərbaycan təhsilində tam tətbiqinə hələ ki, imkan vermir:

 

"Boloniya sisteminin tətbiq edilməsi üçün lazım olan əsas xüsusiyyətlər :

Müəllimlər və akademik heyət üçün Boloniya sisteminin prinsipləri ilə bağlı təlimlər təşkil etmək, onların təhsil metodlarını yeniləməyə təşviq etmək;

Universitetlərdə müasir tədris resurslarının yaradılması, onlayn təhsil imkanlarının artırılması, laboratoriyaların və digər tədris vasitələrinin təkmilləşdirilməsi;

Tələbələrin Boloniya sisteminin tətbiq olunduğu digər universitetlərlə mübadilə proqramlarında iştirak etmələrinin təşviq edilməsi". 

 

Ekspert Boloniya sisteminin tətbiqi ilə aşağıdakı keyfiyyət dəyişikliklərinin ola biləcəyini qeyd edib :

 

"Universitet məzunlarının beynəlxalq bazarda daha çox rəqabətqabiliyyətli olması; Tələbələrin tədqiqat bacarıqlarının inkişafı, analitik düşünmə və problem həll etmə qabiliyyətlərinin güclənməsi; Davamlı təhsilin tətbiqi ilə məzunların iş bazarında daha uyğun və təcrübəli olması.

Ümumiyyətlə, Boloniya sisteminin tətbiqi Azərbaycan universitetlərində təhsil keyfiyyətini yüksəltmək, beynəlxalq standartlara uyğun təhsil vermək və tələbələri qlobal bazara hazırlamaq üçün mühüm addım ola bilər. Ancaq bunun üçün təhsil siyasətində, akademik strukturlarda və maddi-texniki bazada əhəmiyyətli dəyişikliklər və inkişaflar tələb olunur".

 

Çinarə Tarverdiyeva