Ağız sağlamlığımız bədənimiz haqqında bizə nə deyir?

Bölmə: Maraqlı › ,
Tarix: 19:54 16.02.2024

Diş həkiminə getdiyiniz zaman dişlərinizə qulluq ümumiyyətlə ağzınızda deyil, ağlınızda olur. Ancaq ağzınız bədəninizin qalan hissəsində baş verənləri öyrənmək üçün asan bir güzgü ola bilər. Yaxşı ağız sağlamlığı bədənin ən yaxşı şəkildə işləməsinin açarı ola bilər.

 

Diş əti xəstəliyini diabet və koroner ürək xəstəliyi ilə əlaqələndirən kifayət qədər sübutlar var. Ancaq bu xəstəliklərlə mübarizədə ağız sağlamlığının laqeyd bir sahə olduğunu göstərən çoxlu araşdırmalar var.

 

Donos deyir: "Müxtəlif xroniki xəstəliklərlə ağız sağlamlığı arasındakı əlaqəyə dair araşdırmalarda diş əti xəstəlikləri tez-tez qeyd olunur".

 

"Biz görürük ki, diş əti xəstəliyi, demək olar ki, 1,1 milyard insanda və ya dünya əhalisinin 11,2%-də rast gəlinən altıncı ən çox yayılmış xroniki xəstəlikdir".

 

Diabet və ağız sağlamlığı əlaqəsi

 

ABŞ-dakı Mayo Klinikası diş əti xəstəliyini "dişləri əhatə edən yumşaq toxumaları təsir edən ciddi diş əti infeksiyası" olaraq təyin edir.

 

Parodontit də adlandırılan bu xəstəlik müalicə olunmazsa, dişləri dəstəkləyən sümüyü məhv edə, dişlərin boşalmasına və ya düşməsinə səbəb ola bilər.

 

Mümkün simptomlara diş ətlərinin qanaxması, qızartı, ağrı və ya davamlı ağız qoxusu daxildir.

Diş əti xəstəliyini 2-ci tip diabetlə əlaqələndirən kifayət qədər dəlil var.

"Bu, periodontal xəstəliyi olan insanların diabet inkişaf riskinin daha yüksək olduğunu göstərir və diabetli xəstələrdə də diş əti xəstəliyi ola bilər" dedi Donos.

 

Bir çox elmi araşdırmaya görə, bu ikisi arasındakı əlaqə o qədər yaxındır ki, tip 2 diabetli insanlar üçün yaxşı ağız baxımı diabetin böyük yan təsirləri olmadan idarə oluna biləcəyi deməkdir.

 

Salisbury Xəstəxanasının radioloqu Dr. Graham Lloyd Jones diabet və ağız sağlamlığı arasındakı əlaqəni eyni şəkildə vurğulayır:

 

“Ağıza immun orqan kimi baxmalıyıq: əgər ağız sağlamlığı pozulursa, bu, bədəndə iltihab kimi əks oluna bilər və hətta adətən ağızda yaşayan, lakin ağız boşluğunun digər hissələrinə keçərsə, təhlükəli bakteriyaların ötürülməsinə səbəb ola bilər".

 

Tip 2 diabet diş əti xəstəliyi ilə əlaqəli yeganə xəstəlik deyil. Bütün bədənə təsadüfi yayılan periodontit bakteriyaları damarlar vasitəsilə bütün bədəndə dolaşaraq ürəyə təsir edə bilər.

 

Donos deyir: "Bu maddələr ürək böhranı ilə nəticələnə bilən laxtalanmaya səbəb ola biləcək lövhələr yarada bilər".

 

"Ağzımız bədənin qalan hissəsinə yayılsa təhlükəli ola biləcək patogenlərlə doludur. Bu anatomik yolun gerçək olduğu açıq-aydındır" deyən Donos və davam edir:

 

“Zaman keçdikcə bu bakteriyalar ağzımızın fiziki maneəsini aşır və qan axını ilə bədənin qalan hissəsinə çatır ki, bu da xəstəliklərə və ya mövcud xəstəliklərin pisləşməsinə səbəb ola bilər”.

 

Dəlillər əvvəlki hallarda olduğu kimi möhkəm olmasa da, bəzi tədqiqatçılar bu bakteriyalar və yaşla idrak qabiliyyətinin azalması arasında mümkün əlaqənin əlamətlərini almağa başlayırlar.

 

Bu araşdırmalardan birini Kembric Universitetindən Dr. Vivan Shaw etdi.

Yaşlılarda diş sağlamlığı

 

Dr. Shaw araşdırmalarında 21 və ya daha çox dişi olan yaşlı insanların bundan daha az dişi olanlara nisbətən daha az koqnitiv pozulma göstərdiyini aşkar etdi.

 

"Bu, həm də qidalanma probleminə aiddir: Əgər dişləriniz azdırsa, mütləq daha pis bir pəhriziniz var, bu da daha çox koqnitiv tənəzzül deməkdir".

 

Lloyd-Jones daha birbaşa əlaqəyə işarə edərək, "Diş əti xəstəliyinin pisləşməsi ilə əlaqəli müəyyən orqanizmlər var" deyir.

"Xüsusən də gingivalis kimi tanınan çox maraqlıdır. Üzü sinir hüceyrələrini öldürən neyrotoksinlərlə örtülüdür. Bu orqanizm təkcə ağızda qalmır, iltihablı diş ətlərimizi tərk edərək bütün bədənə yayılır".

 

Doktor Lloyd-Cons bildirir ki, bu orqanizm Alzheimer xəstələrinin həm beynində, həm də onurğa beyin mayesində aşkar edilib.

 

Professor Donosun fikrincə, ağız və bədənin digər sistemləri arasında olan bu əlaqə periodontal xəstəliklərin qarşısının alınmasının vacibliyini vurğulayır.

 

“Ağızda inkişaf edən xərçəng istisna olmaqla, bütün ağız xəstəliklərinin qarşısını almaq və müəyyən dərəcədə müalicə etmək mümkündür” deyir.

 

Donos deyir ki, ağız sağlamlığı üçün etibarlı diş həkimi tərəfindən baxım və təqib vacibdir.

 

Dr. Şounun fikrincə, diş həkimləri bədənin müxtəlif sistemləri arasında əlaqəni müşahidə edə və simptomları tuta bilərlər.

 

Buna misal olaraq hamiləlik zamanı baş verən hormonal dəyişikliklər nəticəsində ağız boşluğunda olan bakteriyaların güclənməsini göstərmək olar.

 

Şou deyir ki, ana və körpəni risk altında saxlaya biləcək bir vəziyyətə qarşı müvafiq qayğı göstərmək vacibdir:

 

"Bu, bizi çox narahat edir, çünki vaxtından əvvəl doğuş və aşağı düşmə riskini artırır."

 

Lloyd-Cons'a görə ən vacib şey, ağzımız haqqında düşüncə tərzimizi dəyişdirməkdir:

 

“Ağzımıza qayğı tələb edən bir immunitet divarı kimi də baxmalıyıq. "Bu maneə bizi ağzımızda yaşayan və bizimlə birlikdə təkamül edən mikroblardan qorumağa çalışır."

 

Çimnaz Məmmədova