Sianid necə istifadə olunur?

Bölmə: Maraqlı › ,
Tarix: 23:27 16.02.2024

Əgər çıxarılan süxurlar arasında qızıl ölçüdə görünürsə, onu sianiddən istifadə etmədən ayırmaq olar.

 

Sianid mineral potensialı aşağı olan yataqlarda istifadə olunur. Məsələn, Çanaqqalanın Kirazlı rayonundakı mədəndə bu üsulla bir ton torpaqdan təxminən bir qram qızıl çıxarmaq mümkün idi.

 

Sianidin yuyulması (ingiliscə leaching sözündən) kimi tanınan üsulda tərkibində minerallar olduğu düşünülən torpaq kiçik hissəciklərə çevrilir.

 

Süxurdan əldə edilən filiz mədən prosesində sianlaşdırıldıqdan və tərkibindəki qızıl ayrıldıqdan sonra qalan sianid tullantıları su ilə təmizlənir və təkrar istifadə üçün tullantı hovuzunda saxlanılır.

 

Bu proses açıq və ya qapalı mühitdə edilə bilər və təxminən iki ay çəkə bilər.

 

Mədən Mühəndisləri Palatasının məlumatına görə, dünyada qızıl istehsalının təxminən 85 faizində sianürdən istifadə olunur.

 

Qızıl Mədənçilər Assosiasiyası mədənçilikdə sianidin istifadəsini müdafiə edərək bunun ən təsirli və qənaətcil üsul olduğunu müdafiə edir.

 

Rumıniyada ekoloji fəlakət

 

2000-ci ildə Rumıniyada baş vermiş mədən qəzası Şərqi Avropada Çernobıldan sonra ən dağıdıcı sənaye qəzalarından biri kimi qeydə alınıb.

 

Baia Mare sianidi sızması kimi tanınan hadisədə çaya daxil olan zəhərli maddə böyük ekoloji fəlakət yaratdı.

 

Macarıstan və Serbiyaya da çatan sızma səbəbiylə Dünay çayında kütləvi balıq ölümləri baş verib.

 

Sudan sianürlü qızıl hasilatında istifadə olunduğu üçün çayların yaxınlığında biznes qurmağa üstünlük verilir.

 

TEMA Fondu da daxil olmaqla ətraf mühitin mühafizəsi birlikləri şirin su və insan sağlamlığını təhdid edən “siyanidin yuyulmasının” qadağan edilməsini tələb edir.

 

Avropada Almaniya, Çexiya və Macarıstan sianid hasilatına lisenziya verməyən ölkələr sırasındadır.

 

Mədən şirkətləri bu gölməçələrin çox diqqətlə idarə edildiyini söyləsələr də, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ətraf Mühit Proqramının (UNEP) məlumatına görə, son 10 ildə 40-dan çox ciddi tullantı bəndində qəza baş verib, yüzlərlə insan yaralanıb və təmizliyə çıxış mümkün olmayıb.

 

Çimnaz Məmmədova