"Ekran asılılığı göz sağlamlığını təhdid edir”
Bölmə: Sosial ›
,
Tarix: 23:44 16.05.2024
Göz Sağlamlığı və Xəstəlikləri Mütəxəssisi Op. Ekran asılılığının səbəb ola biləcəyi göz problemlərinə diqqət çəkir. Dr. Selçuk Nafiz Çekmeceli, "Gündəlik həyatımızda planşet, kompüter, cib telefonu kimi cihazların həddindən artıq istifadəsi göz yorğunluğu əlamətləri ilə müşayiət olunan "kompüter görmə sindromu" adlı bir vəziyyətə səbəb olur. Bu vəziyyət baş ağrısı, göz quruluğu, göz ətrafında yanma və sancma "Gözlərdə yad cisim hissi, qızartı və bulanıq görmə kimi simptomlarla özünü göstərir" dedi.
Göz Sağlamlığı və Xəstəlikləri Mütəxəssisi Op. Dr. Səlcuq Nafiz Çekmeceli ekran asılılığının yaratdığı göz problemləri ilə bağlı xəbərdarlıq edib.
"12 YAŞDAN ƏVVƏL, İDEAL EKRAN VAXTI 60 DƏQİQƏDƏN ÇOX OLMAMALIDIR"
Göz sağlamlığını qorumaq üçün ideal ekran müddətinə toxunan Op. Dr. Çekmeceli, "0-2 yaş qrupunun heç bir ekran müddətinə məruz qalmaması lazımdır. Bu müddətin 2-12 yaş arasında 60 dəqiqə,12-18 yaş arasında isə 120 dəqiqədən çox olmaması tövsiyə edilir. Bu vaxtları aşan hər yaş qrupunda lazımlı tədbirlər alınmazsa, kompüter görmə sindromu əlamətlərinin ortaya çıxmasına səbəb olur" dedi.
“KOMPÜTERLƏ İSTİFADƏÇİ ARASINDA ORTALAMA 60SM'LİK MƏSAFƏ OLMALIDIR"
Ekrandan istifadə edərkən diqqətli olunmalı lazım məqamlardan danışan Op. Dr. Çekmeceli bu məlumatları paylaşıb: "Əslində demək istədiyim şey yalnız kiçik yaş qrupu üçün deyil, bütün yaş qrupları üçün nəzərə alınması lazım olan şeylərdir. Otaq temperaturu həddindən artıq isti olmamalıdır.İdeal otaq temperaturunda olmalıdır, otaq işıqlandırması mümkün olduğu qədər dolayı və sarı işıqla aparılmalıdır." Günəş işığı və ya istifadəçiyə yönəlmiş digər işıqlandırmalardan qaçınılmalıdır. Arada orta məsafə 60 sm olmalıdır. Kompüter istifadəçinin göz səviyyəsində və ya aşağısında saxlanılmalıdır.Kompüterin qoruyucu ekranı olmalıdır. Buynuz qişanı nəmləndirmək üçün mütəmadi olaraq gözyaşardıcı damcılardan istifadə olunmalıdır. Yenə ideal olaraq, 20-20-20 qaydası olaraq təyin etdiyimiz hər 20 dəqiqədən bir 20 saniyə 20 fut (orta hesabla 6 metr) məsafəyə baxaraq gözlər dincəlməlidir.”
“GÖZ QURULUĞUNA SƏBƏB OLA BİLƏR”
Ekran asılılığının səbəb ola biləcəyi göz problemlərinə də toxunan Op. Dr. Çekmeceli, "Gündəlik həyatımızda planşet, kompüter, cib telefonu kimi cihazların həddindən artıq istifadəsi, göz yorğunluğu əlamətləri ilə müşayiət olunan "kompüter görmə sindromu" adlı bir vəziyyətə səbəb olur. Bu vəziyyət göz ətrafında simptomlar və baş ağrılarına, göz quruluğuna səbəb olur, gözlərdə yanma, sancma və gözlərdə yad cisim hissi olur." Bu tip ekranların çox uzun müddət istifadəsi gizli refraktiv qüsurun ortaya çıxmasını asanlaşdırır və mövcud eynək reçetesinin artımını sürətləndirə bilər" dedi.
“DİK ŞƏKİLDƏ DURULMALIDIR”
Gənc yaşda ekran istifadəsinin də sosial problemlərə səbəb ola biləcəyinə işarə edən Op. Dr. Çekmeceli, "Bununla yanaşı, gənc yaşda ekran istifadəsi yalnız göz baxımından deyil, həm də uşaqların psixososial inkişafı, xarici əlaqələrin qurulması, oyun çağında uşaqların kompüter istifadəsi bunların qarşısını alır. Bu halda həyəcanlı, introvert, konsentrasiya pozğunluğu olan bir qrup uşaq meydana gəlmə ehtimalını artırır. Yenə uşaqlar və yetkinlərin ekran qarşısındakı duruşları ekrana dik olmalıdır. Əks halda, paravertebral əzələlərdə spazma və bununla əlaqədar boyun, baş və göz ağrılarına, həmçinin skolyoz kimi fəqərə anomaliyalarına səbəb ola bilər” ifadələrindən istifadə etdi.
"VALDEYNƏLƏR EKRANA NƏZARƏT ETMƏLİDİR"
Op. Ekran asılılığı ilə bağlı valideynlərin vəzifələrini vurğulayır. Dr. Çekmeceli, "Təbii ki, ekran nəzarəti valideynlər tərəfindən edilməlidir. Sosial platformalar çox genişdir və bu, uşaqları yanlış istiqamətə yönəldə bilər. Bu baxımdan ekrana nəzarət çox vacibdir. Ekran vaxtı yuxarıda izah olunduğu kimi yaşa uyğun olmalıdır. Ekranın istifadə olunduğu otağın işıqlandırması və temperaturu optimal olmalıdır. Ekranın qarşısındakı məsafə və postural duruş optimallaşdırılmalıdır. Həmçinin, bunu unutmaq olmaz; Uzun müddət ekran qarşısında qalmaq göz qırpma refleksini azaldır. Bu, buynuz qişanın ön səthindəki gözyaşardıcı film təbəqəsinin buxarlanmasını asanlaşdırır, yanma, sancma, qızartı və bulanıq görmə kimi şikayətləri asanlaşdırır. “İstifadə edəcəyimiz bəzi süni göz yaşları ilə bunun qarşısını almaq olar” deyə əlavə edib.
Aysel Ağakərimova
