Texnologiyaya aludə olan uşaqları 4 mühüm təhlükə gözləyir

Bölmə: Maraqlı › ,
Tarix: 23:03 26.09.2024

Son illər dünyada və ölkəmizdə cib telefonu, planşet və kompüterlərin geniş yayılmasına paralel olaraq uşaqlarda texnologiya aludəliyi daha çox yayılmaqdadır. Uşaq Sağlamlığı və Xəstəlikləri Mütəxəssisi Dr. Leyla Yolar texnologiya aludəçisi uşaqları gözləyən 4 mühüm təhlükəni izah etdi.

BAĞLILIĞA QARŞI ÜÇ QAYDA ÇOX ƏHƏMİYYƏTLİDİR!

Uşaqlarda texnologiya asılılığının qarşısını almaq üçün valideynlərin üç qaydaya xüsusi diqqət yetirmələri lazım olduğuna diqqət çəkən Uşaq Sağlamlığı və Xəstəlikləri Mütəxəssisi Dr. Leyla Yolar, "Görməli olduğunuz ilk tədbir uşağınızın yaşına uyğun ekran vaxtını məhdudlaşdırmaqdır. Bu limitləri yuxu, dərs və ictimai fəaliyyətlər üçün kifayət qədər vaxt buraxmaq üçün təşkil etməlisiniz. Əgər uşağınız 18 aydan kiçikdirsə, ekrandan uzaq durun. Bundan tamamilə çəkinməlisiniz. 18-24 ay arası, 20 dəqiqə sizin nəzarətinizdə; 2 yaşdan 5 yaşa qədər, maksimum bir saatla məhdudlaşdırın. Əgər onlar daha yaşlıdırsa, vaxt məhdudiyyəti qoyduğunuzdan əmin olun. Doktor Leyla Yolar, "Valideynlər olaraq, övladınıza texnologiyadan istifadədə yaxşı bir nümunə olmanız çox vacibdir" deyən ikinci vacib qaydanın uşağınıza cəlbedici fəaliyyətlər təklif etməsi olduğunu söylədi. “Uşağınızın idman, çöldə oyun oynamaq, rəsm çəkmək və musiqi ilə məşğul olmaq və s. kimi texnoloji cihazlardan kənarda vaxt keçirməsini təmin etmək.

GÖZ POZĞUNLUĞU

Uzun müddət ekrana baxmaq göz əzələlərinin normaldan daha çox işləməsinə səbəb olur. Çünki gözlər ekrana fokuslandıqda göz əzələləri davamlı olaraq yığılıb istirahət etməli olur və bu, gözün yorğunluğuna səbəb ola bilər. Göz ağrısı, yanma, sancma, quruluq, sulanma və qaşınma, bulanıq görmə və tez-tez göz qırpması göz yorğunluğunun əlamətlərindəndir. Bu vəziyyət gələcəkdə miyopiya kimi qalıcı göz problemlərinə və ya fotofobi deyilən həddindən artıq işığa həssaslıq və parlaq mühitlərdə narahatlıq hissi yarada bilər.
Duruş pozğunluğu

Uşaqların erkən yaşda rəqəmsal texnoloji cihazlara məruz qalması və onlardan uzun müddət nəzarətsiz istifadə etməsi duruş pozğunluqlarına səbəb ola bilər. Uşaq Sağlamlığı və Xəstəlikləri Mütəxəssisi Dr. Leyla Yolar sürətli böyümə və inkişaf səbəbiylə onurğa sütununda dəyişikliklərin daha çox məktəb çağında baş verdiyini vurğulayaraq, "Cib telefonu, planşet və kompüter istifadəsinə görə uzun müddət düzgün olmayan mövqedə qalmaq, onurğada spazmlara səbəb ola bilər" dedi. Çiyin, arxa və boyun əzələləri, həmçinin əzələlərdə lazımsız daralmalara əlavə olaraq, biyomekanik funksiyaların effektivliyini azalda bilər və yumşaq toxumaları zəiflədə bilər.
Hansı ehtiyat tədbirləri görməliyik?

Erqonomik masa və iş kreslosundan yararlanın.

Bükülmüş duruşun qarşısını almaq üçün ortoped həkimlərə müraciət edərək bel və arxa korsetlərdən istifadə edə bilərsiniz.

Hər 30 dəqiqədən bir fasilə verin və əzələlərinizi uzatmaq üçün istirahət məşqləri edin, məsələn, qısa gəzinti və ya mövqeləri dəyişdirin.

MƏNƏVİ PROBLEMLƏR

Texnologiyaya aludəçilik uşaqların psixi sağlamlığına da mənfi təsir göstərə bilər. Xüsusilə virtual oyun asılılığı olan uşaqlarda; Depressiya və narahatlıq, konsentrasiya problemləri, özünə inamın olmaması, sosial inkişafın geriləməsi, nitq pozğunluğu və aqressiv davranış kimi problemlər tez-tez rast gəlinir. Uşaq Sağlamlığı və Xəstəlikləri Mütəxəssisi Dr. 3-6 yaş arası uşaqların 15-20 dəqiqə ekrana fokuslanmasının kifayət etdiyini bildirən Leyla Yolar, "İnternetdə bu müddəti aşmaq zamanla uşaqlarda diqqət əskikliyinə səbəb ola bilər. Həddindən artıq olduqda istifadə, üz-üzə ünsiyyət bacarıqları azalarkən, sosial inkişafı da zəifləyə bilər. “Bundan əlavə, uşaqlarda virtual mühitdə qarşılaşa biləcəkləri zorakılıq səbəbindən introversiya, təklik, depressiya və ya narahatlıq kimi ciddi problemlər yarana bilər” deyir.

Hansı ehtiyat tədbirləri görməliyik?

Texnoloji cihazların istifadəsi üçün yaşa uyğun kvotalar yaradın və onlara əməl etməyə diqqət edin. Vaxta və məzmuna əməl etməyinizə əmin olun. Uşağınızı internetdən uzaq tutmaq üçün onun sosial media xaricində həzz ala biləcəyi alternativ fəaliyyətlər planlaşdırmaq faydalı olacaq. Daimi fiziki fəaliyyət uşağınızın stressini azaldacaq və onun mənəvi inkişafına müsbət təsir edəcək. Ona görə də uşağınızın maraqlandığı idman növü seçin.

Mənbə: Pembenar 
Mehriban Nəsibova